Thoái Hóa Là Gì? Nguyên Nhân Nào Gây Ra Hiện Tượng Thoái Hóa?

Thoái hóa cột sống là gì?

Thoái hóa cột sống là tình trạng viêm xương khớp xảy ra tại cột sống. Đây là bệnh mãn tính, có thể ảnh hưởng đến cột sống cổ, cột sống ngực hoặc cột sống thắt lưng. Thoái hóa đốt sống cổ và thoái hóa cột sống thắt lưng là hai dạng phổ biến nhất.

Mô tả hình ảnh thoái hóa cột sống

Ai có nguy cơ cao bị thoái hóa cột sống?

Một số đối tượng có nguy cơ cao bị thoái hóa cột sống bao gồm:

• Người trên 60 tuổi: Theo Viện Phẫu thuật chỉnh hình Hoa Kỳ, khoảng 85% người trên 60 tuổi bị thoái hóa cột sống.
• Nam giới dưới 45 tuổi và nữ giới trên 45 tuổi.
• Người thừa cân, béo phì.
• Người có tiền sử chấn thương hoặc viêm xương khớp.
• Người làm việc văn phòng hoặc lao động nặng.

Hình ảnh người làm việc văn phòng bị thoái hóa cột sống

Nguyên nhân thoái hóa cột sống là gì?

Thoái hóa cột sống có hai nhóm nguyên nhân chính: nguyên phát và thứ phát.

Nguyên nhân nguyên phát (lão hóa tự nhiên)

Tuổi tác càng cao, cấu trúc cột sống càng suy yếu, đĩa đệm mất nước, bao xơ đĩa đệm dễ rách, dây chằng xơ hóa và mô sụn hao mòn. Tốc độ thoái hóa phụ thuộc vào lối sống và chế độ ăn uống.

• Thói quen sinh hoạt: Tư thế sai (gù lưng, gập cổ, nằm gối cao), vận động sai tư thế.
• Chế độ dinh dưỡng: Thiếu canxi, magie, glucosamine, collagen type II; ăn nhiều đồ ăn nhanh, dầu mỡ; lạm dụng rượu bia, thuốc lá.

Nguyên nhân thứ phát

• Đặc thù công việc: Ngồi nhiều, ít vận động hoặc lao động nặng sai tư thế.
• Chấn thương: Chấn thương cột sống không được điều trị dứt điểm.

Hình ảnh minh họa chấn thương cột sống

Hình ảnh chấn thương cột sống

Triệu chứng thoái hóa cột sống phổ biến

Triệu chứng chung

• Đau nhức, cứng cơ lưng, cổ, vai gáy vào buổi sáng.
• Sốt, mệt mỏi, khó thở, co thắt dạ dày.
• Đau cột sống âm ỉ, tăng khi vận động, giảm khi nghỉ ngơi.
• Tê bì, yếu chân tay.
• Đau đầu, chóng mặt, đau vai.

Triệu chứng thoái hóa cột sống cổ

• Đau nhức, cứng cổ, khó vận động cổ.
• Tê, yếu liệt bả vai, cánh tay, ngón tay.
• Nấc cụt, đau đầu, chóng mặt (thoái hóa đốt sống cổ C1-C2).

Triệu chứng thoái hóa cột sống lưng

• Đau thắt lưng âm ỉ, kéo dài.
• Đau tăng khi vận động, xoay người, nâng vác.
• Đau lan xuống chân, tê liệt, mất thăng bằng.
• Mất kiểm soát bàng quang, ruột, co thắt cơ bắp.

Hình ảnh đau thắt lưng do thoái hóa

Biến chứng của thoái hóa cột sống

Thoái hóa cột sống không được điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, thậm chí là tàn phế.

Biến chứng thoái hóa đốt sống cổ

• Mất ngủ, tăng nguy cơ đột quỵ.
• Tăng – giảm huyết áp bất thường.
• Rối loạn tiền đình (đau đầu, chóng mặt, chán ăn).
• Thoát vị đĩa đệm, tê liệt cánh tay.
• Hội chứng cổ – tim (đau tim, rối loạn nhịp tim).
• Rối loạn dây thần kinh thực vật (mất kiểm soát đại tiểu tiện).

Biến chứng thoái hóa cột sống thắt lưng

• Biến dạng cột sống (gù, vẹo, cong).
• Chèn ép dây thần kinh, đau lan xuống mông và tứ chi, tê bì, co cơ, bại liệt.
• Ảnh hưởng thị lực (suy giảm thị lực, đau mắt, sợ ánh sáng, mù).
• Đau ngực.

Hình ảnh biến dạng cột sống

Chẩn đoán thoái hóa cột sống

• X-quang: Kiểm tra tổn thương xương, gai đốt sống, mất đĩa đệm, sụn.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Xác định tổn thương đĩa đệm, vị trí dây thần kinh bị chèn ép.
• Xét nghiệm máu: Loại trừ các bệnh lý khác như viêm cột sống dính khớp, lao cột sống.

Điều trị thoái hóa cột sống

Tập luyện

Các bài tập kéo giãn cột sống, tăng cường sự dẻo dai và linh hoạt của khớp. Cần tư vấn bác sĩ để chọn bài tập phù hợp.

Dùng thuốc

Các loại thuốc giảm đau, chống viêm, giãn cơ… chỉ có tác dụng giảm đau tạm thời, không điều trị tận gốc nguyên nhân. Việc lạm dụng thuốc có thể gây hại cho gan, thận, dạ dày.

Hình ảnh dùng thuốc giảm đau

Phẫu thuật

Phẫu thuật cột sống được chỉ định trong trường hợp thoát vị đĩa đệm, trượt đốt sống, hẹp ống sống nặng. Phương pháp này tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Châm cứu

Châm cứu giúp giảm đau, chống viêm, khai thông khí huyết. Tuy nhiên, hiệu quả chỉ mang tính tạm thời và có thể gây ra một số tác dụng phụ.

Hình ảnh châm cứu điều trị thoái hóa cột sống

Trị liệu thần kinh cột sống kết hợp vật lý trị liệu

Phương pháp này nắn chỉnh cột sống, giải phóng chèn ép dây thần kinh, kích thích cơ thể tự chữa lành. Kết hợp với vật lý trị liệu và các thiết bị hiện đại giúp đẩy nhanh quá trình phục hồi.

Hình ảnh vật lý trị liệu

Phòng ngừa thoái hóa cột sống

Chế độ dinh dưỡng

• Bổ sung vitamin C, D, canxi, magie.
• Uống đủ nước.
• Hạn chế chất kích thích.

Hình ảnh chế độ dinh dưỡng

Thói quen sinh hoạt và luyện tập

• Hạn chế mang vác nặng, điều chỉnh tư thế làm việc.
• Thay đổi tư thế thường xuyên khi ngồi lâu.
• Giữ tinh thần thoải mái.
• Tập thể dục đều đặn (bơi lội, đi bộ, thể dục nhịp điệu).
• Kiểm soát cân nặng.

Nguồn: http://shininghome.edu.vn/ Tác giả: Nguyễn Lân dũng