Block nhánh phải không hoàn toàn là gì?

“Block nhánh phải không hoàn toàn” là một thuật ngữ y khoa thường gặp khi khám tim mạch. Vậy block nhánh phải không hoàn toàn là gì, có nguy hiểm không và cần điều trị như thế nào? Bài viết này sẽ giải đáp chi tiết những thắc mắc trên.

Hệ thống dẫn truyền của tim

Block nhánh phải không hoàn toàn là gì?

Tín hiệu điện tim điều khiển nhịp đập của tim. Tín hiệu này bắt đầu từ nút xoang (SA), lan truyền qua hai tâm nhĩ, sau đó đến nút nhĩ thất (AV) và bó His. Bó His phân thành hai nhánh, nhánh phải và nhánh trái, truyền tín hiệu đến tâm thất phải và tâm thất trái, làm chúng co bóp.

Khi bị block nhánh phải không hoàn toàn, tín hiệu điện đến tâm thất phải bị chậm lại so với tâm thất trái. Điều này làm tâm thất phải co bóp muộn hơn. Trên điện tâm đồ, biểu hiện của block nhánh phải không hoàn toàn là sự thay đổi hình dạng của phức bộ QRS.

Tình trạng này khá phổ biến, gặp ở khoảng 5-10% người trưởng thành khỏe mạnh, đặc biệt là người có chỉ số BMI thấp. Tỷ lệ này có xu hướng tăng theo tuổi.

Block nhánh phải không hoàn toàn có ở những đối tượng nào?

Ngoài người trưởng thành khỏe mạnh, block nhánh phải không hoàn toàn còn có thể gặp ở:

• Vận động viên: Tỷ lệ block nhánh phải không hoàn toàn ở vận động viên thể thao sức bền có thể lên đến 35-50%. Điều này được cho là do tăng kích thước hoặc khối lượng cơ tim, chứ không phải do bất thường hệ thống dẫn truyền.
• Trẻ em: Block nhánh phải không hoàn toàn khá phổ biến ở trẻ em và thường được xem là biến thể bình thường.

Mặc dù không phải là yếu tố nguy cơ trực tiếp của bệnh tim mạch, block nhánh phải không hoàn toàn có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý khác như tâm phế mạn, thuyên tắc phổi, phì đại thất phải, thông liên nhĩ, hay Brugada. Nếu không được kiểm soát tốt, tình trạng này có thể tiến triển thành block nhánh phải hoàn toàn.

Triệu chứng của block nhánh phải không hoàn toàn

Đa số trường hợp block nhánh phải không hoàn toàn không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, nếu kèm theo bệnh lý tim mạch hoặc hô hấp, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như:

• Hồi hộp, tim đập nhanh hoặc không đều
• Khó thở, dễ mệt khi vận động
• Hoa mắt, chóng mặt
• Đau tức ngực hoặc cảm giác nặng ngực

Triệu chứng khó thở khi vận động

Các triệu chứng này thường nhẹ và thoáng qua, nhưng có thể nặng hơn tùy thuộc vào bệnh lý liên quan.

Nguyên nhân gây block nhánh phải không hoàn toàn

Một số nguyên nhân gây block nhánh phải không hoàn toàn bao gồm:

• Thông liên nhĩ: Lỗ thông giữa hai tâm nhĩ gây giãn tâm thất phải.
• Phì đại thất phải: Tâm thất phải dày lên, làm chậm dẫn truyền.
• Thuyên tắc phổi: Cục máu đông trong động mạch phổi gây suy tim phải cấp.
• Hội chứng Brugada: Rối loạn di truyền hiếm gặp, làm tăng nguy cơ loạn nhịp thất.

Block nhánh phải không hoàn toàn có nguy hiểm không?

Bản thân block nhánh phải không hoàn toàn không phải là bệnh lý và thường không nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu là dấu hiệu của các bệnh lý tim phổi khác, thì cần điều trị bệnh lý đó để tránh biến chứng.

Chẩn đoán block nhánh phải không hoàn toàn

Block nhánh phải không hoàn toàn được chẩn đoán dựa trên điện tâm đồ (ECG) với các tiêu chuẩn sau:

• Thời gian QRS: 0,09 – 0,11 giây.
• Điện cực V1, V2: Hình dạng rsr’, rsR’ hoặc rSR’.
• Điện cực I, V6: Sóng S dài hơn sóng R hoặc dài hơn 40 mili giây.
• Điện cực V5, V6: Thời gian đỉnh sóng R bình thường.
• Điện cực V1: Thời gian đỉnh sóng R dài hơn 50 mili giây.

Chẩn đoán block nhánh phải không hoàn toàn dựa vào phát hiện trên ECG

Điều trị block nhánh phải không hoàn toàn

Nếu không có triệu chứng hoặc bệnh lý tim mạch nghiêm trọng, block nhánh phải không hoàn toàn thường không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu có các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch, các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

1. Điều trị nội khoa

Sử dụng thuốc điều trị các bệnh lý kèm theo như tăng áp động mạch phổi, tâm phế mạn, hoặc rối loạn nhịp tim.

2. Can thiệp ngoại khoa

• Đóng lỗ thông liên nhĩ.
• Thăm dò điện sinh lý và cấy máy phá rung (ICD) cho bệnh nhân hội chứng Brugada.

Phòng ngừa tiến triển block nhánh phải không hoàn toàn

Để ngăn ngừa tiến triển của bệnh nền và duy trì sức khỏe tim mạch, người bệnh nên:

• Quản lý tốt bệnh nền (nếu có).
• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh.
• Tập thể dục đều đặn.
• Giảm stress.
• Ngừng hút thuốc và hạn chế rượu bia.
• Kiểm soát các yếu tố nguy cơ như huyết áp, cholesterol, đường huyết.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ.

Thường xuyên theo dõi và thăm khám sức khỏe định kỳ cùng bác sĩ tim mạch

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Người bệnh nên gặp bác sĩ khi xuất hiện các triệu chứng như hồi hộp, khó thở, đau ngực, chóng mặt… Đặc biệt, bệnh nhân có vấn đề về tim mạch và hô hấp cần thăm khám định kỳ để được theo dõi và điều chỉnh thuốc.