Chỉ Số Men Gan Trong Xét Nghiệm Máu Là Gì?

chỉ số men ganChỉ số men gan (như ALT, AST, GGT, ALP) là những thông số quan trọng phản ánh tình trạng sức khỏe của gan. Vậy chỉ số men gan trong xét nghiệm máu là gì và chúng có ý nghĩa như thế nào? Bài viết này sẽ giải đáp chi tiết những thắc mắc thường gặp về chỉ số men gan, giúp bạn hiểu rõ hơn về vai trò của chúng trong việc đánh giá chức năng gan.

Chỉ số men gan là gì?

Chỉ số men gan là tập hợp các thông số thu được từ xét nghiệm máu, thể hiện mức độ của các enzyme gan có trong máu. Gan, cơ quan nằm ở góc phần tư phía trên bên phải ổ bụng, đóng vai trò quan trọng trong chuyển hóa chất, tổng hợp protein, sản xuất enzyme tiêu hóa và nhiều chức năng khác. Men gan là các enzyme được sản xuất bởi gan, tham gia vào các quá trình hóa học trong cơ thể như sản xuất mật, sản xuất chất đông máu, phân hủy thức ăn, lọc và thải độc tố. Khi gan bị tổn thương, các enzyme này sẽ rò rỉ vào máu, làm tăng nồng độ men gan trong máu. Xét nghiệm chỉ số men gan giúp bác sĩ đánh giá tình trạng gan, phát hiện sớm các tổn thương và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Khi gan bị tổn thương chúng sẽ giải phóng enzyme vào máu gây tăng men gan

Vai trò của chỉ số men gan trong xét nghiệm máu

Xét nghiệm men gan thường tập trung vào các chỉ số như ALT, AST, ALP, GGT, bilirubin huyết thanh, nồng độ protein và albumin. Những chỉ số này giúp xác định vị trí tổn thương gan, phân biệt các loại tổn thương gan và hỗ trợ chẩn đoán các bệnh lý về gan.

Ví dụ, nồng độ ALT và AST tăng cao không tương xứng với ALP và bilirubin có thể gợi ý bệnh lý tế bào gan. Ngược lại, ALP và bilirubin tăng cao không tương xứng với ALT và AST có thể chỉ ra tình trạng ứ mật.

Ý nghĩa của từng chỉ số men gan:

• Alanine transaminase (ALT): Enzyme tham gia chuyển hóa protein, tạo năng lượng cho cơ thể. ALT chủ yếu có trong gan nên khá đặc hiệu cho tổn thương gan.
• Aspartate transaminase (AST): Enzyme có trong gan, tim, cơ xương, thận và các cơ quan khác. AST không đặc hiệu cho gan như ALT.
• Gamma-glutamyl transferase (GGT): Enzyme có trong gan, ống mật, thận, tụy và các cơ quan khác. GGT thường được sử dụng để đánh giá tình trạng gan và ống mật.
• Alkaline phosphatase (ALP): Enzyme có nhiều trong ống mật, xương, ruột và nhau thai. ALP tăng có thể do tắc nghẽn ống mật, viêm gan hoặc các vấn đề về xương.

Các yếu tố làm tăng men gan

Một số yếu tố có thể gây tăng men gan bao gồm:

• Bệnh gan do rượu
• Viêm gan siêu vi
• Tác dụng phụ của thuốc
• Nhiễm độc
• Gan nhiễm mỡ
• Nhiễm trùng

Ngoài ra, một số bệnh gan ít gặp hơn như bệnh gan tự miễn, ứ sắt, ứ đồng và ung thư gan cũng có thể làm tăng men gan.

sub kênh tiêu hóa tâm anh

Các chỉ số men gan trong xét nghiệm

Chỉ số men gan bao nhiêu là bình thường?

Chỉ số men gan bình thường thể hiện gan khỏe mạnh. Tuổi, giới tính và chỉ số khối cơ thể (BMI) có thể ảnh hưởng đến nồng độ ALT và AST. Nam giới thường có nồng độ ALT và AST cao hơn nữ giới. Người có BMI cao hơn cũng có nồng độ ALT và AST cao hơn.

Chỉ số men gan bình thường tham khảo:

• ALT: 5 – 37 IU/L
• AST: 5 – 40 IU/L
• GGT: 5 – 60 IU/L
• ALP: 35 – 115 IU/L

Chỉ số men gan nằm trong giới hạn cho phép thể hiện tình trạng sức khỏe gan bình thường

Chỉ số men gan bao nhiêu là cao?

Chỉ số men gan cao là dấu hiệu cảnh báo gan đang gặp vấn đề, chẳng hạn như viêm gan, tổn thương gan hoặc hoại tử tế bào gan. Tuy nhiên, tăng men gan nhẹ cũng có thể do các yếu tố khác như sử dụng thuốc giảm đau hạ sốt hoặc uống rượu bia.

Mức độ tăng men gan thường được đánh giá dựa trên nồng độ ALT và AST:

• Nhẹ: ALT và AST tăng gấp 2-5 lần giới hạn trên.
• Trung bình: ALT và AST tăng gấp 5-15 lần giới hạn trên.
• Nặng: ALT và AST tăng hơn 15 lần giới hạn trên.
• Rất nặng: ALT và AST > 10.000 IU/L.

Chỉ số men gan bao nhiêu là thấp?

Chỉ số men gan thấp hơn mức bình thường có thể do nhiều nguyên nhân như kém hấp thu ở ruột, thiếu vitamin B6, suy dinh dưỡng, chế độ ăn ít đạm hoặc bệnh thận mạn.

Chỉ số men gan bao nhiêu là nguy hiểm?

Chỉ số men gan không phản ánh trực tiếp mức độ nghiêm trọng của tổn thương gan. Chỉ số men gan nguy hiểm khi có sự chênh lệch lớn so với mức bình thường. Bác sĩ cần đánh giá tổng quan tình trạng tăng men gan và các nguyên nhân cụ thể để xác định mức độ nguy hiểm.

Khi nào cần xét nghiệm chỉ số men gan?

Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm men gan khi bạn có các triệu chứng nghi ngờ tổn thương gan như:

• Vàng da, vàng mắt, ngứa da
• Nước tiểu sẫm màu
• Phân bạc màu
• Buồn nôn, nôn
• Mệt mỏi, chán ăn, suy nhược cơ thể
• Đau bụng vùng gan
• Vết bầm trên da không rõ nguyên nhân
• Sụt cân không rõ lý do

Uống thuốc dài hạn có thể làm tăng chỉ số men gan

Ngoài ra, xét nghiệm men gan cũng được chỉ định cho những người có nguy cơ cao mắc bệnh gan như:

• Lạm dụng rượu bia
• Sử dụng chất kích thích
• Tiền sử bệnh gan
• Gia đình có người bị bệnh gan
• Tầm soát ung thư gan, viêm gan

Xét nghiệm men gan cũng được thực hiện định kỳ cho những người đang điều trị bằng thuốc dài hạn để theo dõi tác dụng phụ của thuốc lên gan.

Chỉ số men gan nào quan trọng nhất?

Ba chỉ số men gan quan trọng nhất là GGT, ALT và AST. ALT và AST liên quan chặt chẽ với nhau, giúp xác định loại tổn thương gan (viêm gan mạn tính hay cấp tính, gan nhiễm mỡ). GGT giúp dự đoán các vấn đề về gan, ống mật và đôi khi là thận.

Nguồn: http://shininghome.edu.vn/ Tác giả: Nguyễn Lân dũng