Phản Xạ Có Điều Kiện và Phản Xạ Không Điều Kiện là gì?

Thế nào là phản xạ?

Phản xạ là phản ứng tự nhiên của cơ thể trước kích thích từ môi trường, được điều khiển bởi hệ thần kinh. Cung phản xạ gồm 5 thành phần:

• Bộ phận thụ cảm: Nơi tiếp nhận kích thích, ví dụ: da, niêm mạc, cơ quan nội tạng.
• Dây thần kinh hướng tâm: Truyền tín hiệu từ bộ phận thụ cảm đến trung tâm thần kinh.
• Trung tâm thần kinh: Nơi phân tích và xử lý thông tin.
• Dây thần kinh ly tâm: Truyền tín hiệu từ trung tâm thần kinh đến cơ quan phản ứng.
• Cơ quan phản ứng: Thực hiện phản ứng, ví dụ: co cơ, tiết dịch.

Phản xạ là phản ứng tự động của cơ thể

Tìm hiểu về phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện

Phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện là hai dạng phản xạ cơ bản, giúp cơ thể thích nghi với môi trường.

Phản xạ có điều kiện là gì?

Phản xạ có điều kiện là phản xạ được hình thành trong đời sống cá thể, dựa trên sự liên kết giữa một kích thích có điều kiện với một phản xạ không điều kiện. Nó không bẩm sinh mà phải được học tập và rèn luyện. Phản xạ có điều kiện có thể mất đi nếu không được củng cố thường xuyên.

Ví dụ: Dừng xe khi gặp đèn đỏ, mặc áo ấm khi trời lạnh, bật quạt khi trời nóng.

Phản xạ có điều kiện được hình thành qua học tập

Phản xạ không điều kiện là gì?

Phản xạ không điều kiện là phản xạ bẩm sinh, di truyền, có sẵn từ khi mới sinh ra và tồn tại suốt đời. Nó không cần học tập hay rèn luyện, mang tính bản năng, giúp cơ thể thích nghi với những thay đổi của môi trường.

Ví dụ: Phản xạ bú sữa ở trẻ sơ sinh, phản xạ nhắm mắt khi có vật lạ bay đến gần, phản xạ rút tay khi chạm vào vật nóng.

Phân biệt phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện

Về bản chất

• Phản xạ không điều kiện: Bẩm sinh, di truyền, không cần học tập. Ví dụ: Đổ mồ hôi khi trời nóng, rụt tay khi chạm vật nóng.
• Phản xạ có điều kiện: Hình thành trong đời sống, cần học tập và rèn luyện. Ví dụ: Đi xe đạp, bơi lội.

Phản xạ không điều kiện là bẩm sinh

Về tính chất loài và cá thể

• Phản xạ không điều kiện: Mang tính chất loài, giống nhau ở tất cả các cá thể cùng loài.
• Phản xạ có điều kiện: Mang tính chất cá thể, khác nhau ở các cá thể khác nhau, ngay cả cùng loài.

Về trung tâm thần kinh

• Phản xạ không điều kiện: Trung tâm nằm ở tủy sống và hành não. Ví dụ: Phản xạ gót chân.
• Phản xạ có điều kiện: Trung tâm nằm ở vỏ não.

Về tác nhân kích thích

• Phản xạ không điều kiện: Đáp ứng với kích thích đặc hiệu. Ví dụ: Ánh sáng chiếu vào mắt gây co đồng tử.
• Phản xạ có điều kiện: Hình thành do sự kết hợp giữa kích thích có điều kiện và kích thích không điều kiện. Cần sự lặp lại nhiều lần và củng cố.