Sàn DEX là gì?

Sàn DEX, viết tắt của Decentralized Exchange, là sàn giao dịch tiền điện tử phi tập trung. Đây là nơi người dùng có thể trực tiếp trao đổi tiền mã hóa với nhau mà không cần thông qua bất kỳ trung gian nào. Khác với sàn giao dịch tập trung (CEX), sàn DEX hoạt động dựa trên hợp đồng thông minh trên blockchain, đảm bảo tính minh bạch, an toàn và bảo mật cho mọi giao dịch.

alt text: Sơ đồ minh họa sàn giao dịch phi tập trung (DEX) kết nối trực tiếp người mua và người bán.

Sàn DEX và CEX: So sánh chi tiết

Điểm khác biệt cốt lõi giữa sàn DEX và CEX nằm ở 5 yếu tố chính:

alt text: Bảng so sánh 5 điểm khác biệt giữa sàn DEX và CEX về tính riêng tư, tài khoản, khả năng khôi phục, rủi ro mất tài sản và số lượng token hỗ trợ.

Ưu điểm của sàn DEX

Sàn DEX mang lại nhiều lợi ích cho người dùng, bao gồm:

• Hợp đồng thông minh làm nền tảng.
• Tính riêng tư và bảo mật cao.
• Đa dạng tính năng và dịch vụ phi tập trung.
• Khả năng tiếp cận toàn cầu.

Lợi ích của việc sử dụng sàn DEX

Hợp đồng thông minh: Nền tảng vững chắc

Sàn DEX vận hành dựa trên hợp đồng thông minh với các điều khoản minh bạch và rõ ràng. Điều này đảm bảo mọi giao dịch diễn ra tự động, nhanh chóng, chi phí thấp và không cần sự tin tưởng vào bên thứ ba. Hơn nữa, hợp đồng thông minh không thể bị thay đổi hay xóa bỏ sau khi được triển khai, đảm bảo tính toàn vẹn và minh bạch cho mọi giao dịch.

Không lưu ký & Tính riêng tư: Bảo vệ thông tin người dùng

Sàn DEX không yêu cầu người dùng cung cấp thông tin cá nhân hay KYC. Bạn chỉ cần kết nối ví non-custodial để giao dịch, giữ quyền kiểm soát tuyệt đối tài sản và bảo vệ thông tin cá nhân.

Đa dạng tính năng: Mở rộng cơ hội đầu tư

Bên cạnh giao dịch swap token, sàn DEX còn cung cấp nhiều tính năng khác như cung cấp thanh khoản, vay, stake, farm… giúp người dùng tối ưu hóa lợi nhuận và gia tăng hiệu quả sử dụng vốn.

Tiếp cận toàn cầu: Không giới hạn địa lý

Sàn DEX cho phép người dùng ở bất kỳ đâu trên thế giới đều có thể truy cập và giao dịch, chỉ cần có kết nối internet.

alt text: Biểu đồ so sánh lợi ích và rủi ro khi sử dụng sàn DEX.

Rủi ro khi sử dụng sàn DEX

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, sàn DEX cũng tiềm ẩn một số rủi ro:

• Rủi ro từ hợp đồng thông minh.
• Rủi ro thanh khoản.
• Rủi ro front-running.
• Rủi ro mạng lưới.
• Rủi ro tập trung.

Rủi ro hợp đồng thông minh: Lỗ hổng bảo mật

Lỗ hổng trong hợp đồng thông minh có thể bị hacker khai thác để đánh cắp tài sản. Ví dụ, Curve Finance, một sàn DEX lớn, đã từng bị tấn công exploit và mất hàng triệu USD.

Rủi ro thanh khoản: Trượt giá và tổn thất tạm thời

Thanh khoản thấp trên sàn DEX có thể dẫn đến trượt giá cao và tổn thất tạm thời, đặc biệt trong giai đoạn thị trường biến động mạnh.

Rủi ro front-running: Bị chặn giao dịch

Bot có thể lợi dụng thông tin giao dịch của bạn để đặt lệnh trước, khiến bạn mua với giá cao hơn hoặc bán với giá thấp hơn.

alt text: Sơ đồ minh họa cách thức hoạt động của front-running trên sàn DEX.

Rủi ro khác: Mạng lưới và tập trung

Sàn DEX cũng chịu ảnh hưởng bởi các vấn đề của mạng lưới blockchain như nghẽn mạng, phí gas cao. Ngoài ra, một số yếu tố tập trung vẫn tồn tại trên sàn DEX.

Phân loại sàn DEX

Sàn DEX được phân loại theo nhiều tiêu chí:

• Cơ chế khớp lệnh: AMM và Orderbook.
• Nguồn thanh khoản: Liquidity Center và DEX Aggregator.
• Hình thức giao dịch: Spot, Margin, Derivatives.

alt text: Sơ đồ phân loại sàn DEX theo nguồn thanh khoản: Liquidity Center và Liquidity Aggregator.

Tiêu chí lựa chọn sàn DEX

Khi lựa chọn sàn DEX, bạn nên cân nhắc các yếu tố sau:

• Uy tín.
• An toàn và bảo mật.
• Trải nghiệm người dùng.
• Thanh khoản.
• Phí giao dịch.
• Tính năng.
• Sự cải tiến.

Nguồn: http://shininghome.edu.vn/ Tác giả: Nguyễn Lân dũng